Καλοκαίρι με δρεπάνι τσουγκράνα και αμίλητο νερό

V. Van Gogh, Σιταροχώραφo με ήλιο και θεριστή. 1889. Kröller Müller Μουσείο. Ολλανδία.

V. Van Gogh, Σιταροχώραφο. 1888. Van Gogh Μουσείο. Άμστερνταμ.

V. Van Gogh, Θερισμός στην Προβηγκία. 1888. Εθνικό Μουσείο του Ισραήλ. Ιερουσαλήμ.

C. Pissaro, Ο θερισμός. 1882. Bridgestone Μουσείο. Τόκυο

ΘΕΡΙΣΜΟΣ

ΑΛΩΝΙΣΜΑ

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Θεριστής : Λόγω των γεωργικών ασχολιών ο Ιούνιος, 

ή Ιούνης, που είναι ο έκτος μήνας του έτους ονομάζεται 

και Θεριστής αφού στον μήνα αυτό γίνεται ο θερισμός των δημητριακών.

αξημέρωτα: πριν να φέξει

Μπερεκέτι: πλούτος,  καλά μπερεκέτια: πλούσια σοδειά

Δρεπάνι :

 εργαλείο με μακρύ, καμπύλο μεταλλικό έλασμα, κοφτερό από

 τη μέσα πλευρά, και με ξύλινη λαβή, το οποίο χρησιμεύει για το θέρισμα χόρτων και δημητριακών

Σταροχώραφο :  χωράφι  σπαρμένο με σιτάρι (φυτεμένο  με σιτάρι)

Δεμάτι : μάτσο, δέσμη από στάχυα

Τέντζερης :  χάλκινη κατσαρόλα

Πομπή: συνοδεία

Μαχαλάς: γειτονιά , συνοικία

Μπαξές: περιβόλι

Αλωνιάρης : Λόγω των γεωργικών ασχολιών ο Ιούλιος ονομάζεται και Αλωνάρης ή Αλωνιστής αφού στον μήνα αυτό γίνεται το αλώνισμα των δημητριακών

Αλώνισμα: το ξεχώρισμα  των κόκκων των δημητριακών από τα στάχυα

Δοκάνα: ξύλινο εργαλείο για το αλώνισμα του σιταριού, όπου 

δεν χρησιμοποιούν μονάχα τα ζώα. Αποτελείται από δύο 

σανίδες πλατιές και μακριές με ελαφρά κύρτωση στην επάνω 

πλευρά τους. Στη μια πλευρά της επιφάνειας των σανίδων 
φέρουν κοιλώματα (σκαλισμένα στο ξύλο) μέσα στα οποία σφηνώνονται πέτρες.

Καμουτσίκι: μαστίγιο με λαβή και λεπτή λωρίδα από δέρμα ή άλλο υλικό

παραδοσιακος θερισμός- αλωνισμός

Κατά τον μήνα Ιούνιο ή θεριστή, γινόταν το θέρισμα των σιτηρών   με το δρεπάνι και τη δοκάνη.

Όταν τα στάχια ωρίμαζαν και έπαιρναν ένα χρυσοκίτρινο χρώμα oι θεριστές, άνδρες και γυναίκες, ήταν έτοιμοι. Άρχιζαν το θερισμό νωρίς το πρωί. Αφού έκαναν το σταυρό τους, έπιαναν με το αριστερό χέρι πολλά στάχια μαζί και με το δρεπάνι, που κρατούσαν στο δεξί χέρι, έκοβαν χαμηλά τα στάχια. Η ποσότητα των σταχιών που χωρούσε το χέρι λεγόταν χερόβολο. Το κάθε χερόβολο το τοποθετούσαν μαζί με άλλα και σχημάτιζαν τις χεριές.

Όταν τελείωνε ο θερισμός ακολουθούσε το αλώνισμα. Το αλώνισμα γινόταν  στο αλώνι που ήταν  ένας χώρος κυκλικός . Χτυπούσαν τα στάχυα με πολλή δύναμη, είτε με το χέρι ή με ζώα, για να αποχωριστεί ο καρπός από τα υπόλοιπα στελέχη.

Επειδή με το χέρι το χτύπημα ήταν δύσκολο, χρησιμοποιούσαν εργαλεία, όπως είναι ο κόπανος. Μετά το χωρισμό του καρπού από τα υπόλοιπα στελέχη, γινόταν το λίχνισμα ή ανέμισμα , για να μείνει το καθαρό σιτάρι .

  παραδοσιακό αλώνισμα

σύγχρονος θερισμός - αλώνισμα

Στις μέρες μας, ο θερισμός και ο αλωνισμός υπάρχουν μόνο ως αναμνήσεις στη σκέψη των ηλικιωμένων  σε βίντεο και   εικόνες  βιβλίων ή σε λαογραφικά μουσεία με εκθέσεις  αντικειμένων.

Η εμφάνιση των θεριστικών και αλωνιστικών μηχανών, στις αρχές της δεκαετίας του πενήντα, άλλαξε τον τρόπο του θερισμού και αλωνισμού. Η οριστική αλλαγή ήρθε με την εμφάνιση των θεριζοαλωνιστικών μηχανών  στο τέλος περίπου της δεκαετίας του 1970

Η θεριζοαλωνιστική μηχανή είναι αγροτικό όχημα που εκτελεί ταυτόχρονα τον θερισμό και το αλώνισμα. Χρησιμοποιείται για την συγκομιδή σιτηρών, σιναπιού, καλαμποκιού, ηλίανθου, φασολιών και άλλων αγροτικών καρπών

 Έθιμο   Αϊ-Γιάννη του Κλήδονα

Την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποια ή σε κάποιες από αυτές να φέρουν από το πηγάδι ή την πηγή το"αμίλητο νερό". Στη Θράκη οι γονείς της κοπέλας που θα αναλάβει αυτό το έργο, πρέπει να βρίσκονται εν ζωή. Η ονομασία οφείλεται στο γεγονός ότι η κοπέλα και η συνοδεία της πρέπει να ολοκληρώσουν την αποστολή αυτή, τηρώντας απόλυτη σιωπή.

Επιστρέφοντας στο σπίτι όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, το λεγόμενο ριζικάρι. Στη συνέχεια το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα, το οποίο δένεται γερά με ένα κορδόνι ("κλειδώνεται") απαγγέλοντας ένα στιχάκι για να τους βοηθήσει ο Αη Γιάννης στην προφητεία και τοποθετείται σε ταράτσα ή άλλο ανοιχτό χώρο. Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων. Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.


ΦΩΤΙΕΣ ΣΤΟΥΣ ΜΑΧΑΛΑΔΕΣ Την παραμονή της γιορτής των γενεθλίων του Αγίου Ιωάννη,
 εκτός από την τέλεση του κλήδονα, ανάβουν και φωτιές. Μια μεγάλη φωτιά στήνεται στην πλατεία του χωριού ή σ' ένα μέρος ανοιχτό, ώστε να φαίνεται από παντού. Άλλες μικρότερες φωτιές ανάβουν σε όλους τους μαχαλάδες προσπαθώντας ο κάθε ένας να ανάψει την μεγαλύτερη φωτιά, πάνω από τις οποίες πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη, η δύναμη της φωτιάς, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλαγμένοι από το κακό μπορούν να εισέλθουν καθαροί και ακμαίοι σε μια καλύτερη χρονική περίοδο